Bu kitap ilkçağlardan yüzyılımızın yansına değin iktisadî düşünce tarihinin kronolojik bir gelişimini açıklamaktadır.
İktisadî düşünce tarihine, çoğu benzer kitapta olduğu gibi merkantilist iktisat politikası başlangıç oluşturmaktadır. Bu gibi eserlerin yazarlarının iddialarına göre, bilimsel anlamda ekono¬mik anlayış ancak merkantilistlerle birlikte başlamaktadır. Hatta bazı yazarlar daha ileri giderek ekonomik düşünce' tarihini A. Smith'in 1776 yılında yayınladığı ((Milletlerin zenginliğinin ne¬denlerine dair...» adli kitabı ile başlatmaktadırlar. Gerçekten eko¬nominin bir bilim, olarak A. Smith ile başladığı genel kabul gören bir görüştür.
Bununla birlikte, A. Smith'den öncekileri, örneğin Fizyokratları, Merkantilistleri, Ortaçağ düşüncesini ve İlkçağ düşünür¬lerini gözardı etmek, en azından A. Smith'in yerini belirlemeyi, Smith ve izleyicilerinin niçin bilimsel olduğunu anlamayı olduk¬ça güçleştirir. Hatta bazı yazarlara göre de ilkçağ düşünürleri, zaten ekonominin önemli temellerini atmışlardır. Geriye kalan¬ların ise katkıları sadece bu temelin üstüne ilâveler biçiminde¬dir. Gerçekten Platon ve Aristo'da bunu hem de karşıt görüşler biçiminde izlemek mümkündür. Örneğin Platon toplum organizasyonunun şemasını çizerken, kendisinden yüzyıllar sonra gelen Marx'ın aynı organizasyonu bu kez değişik ifadeler kullanarak çizdiğini; öte yandan Aristo'nun özgür düşünce, mülkiyet hakkı ve bu hakkın intikali konularında ileri sürdüğü fikirlerin, liberal ekonomi anlayışı ile bütünleştiğini ve günümüzde bile tartışma konusu yapıldığını gözlemlemekteyiz.
Bu açıdan kitap, ilkçağdan başlayarak Keynes'e kadarki (Keynes dahil) iktisadî düşünce tarihi ile sınırlandırılmıştır. Kitabın Keynes'e kadar sınırlandırılmasının önemli bir nedeni, Keynes'den sonrakilerin yaptıkları katkıların Keynes'i dinamik hale getirme ya da neo-klâsik ekonomik anlayışı yeniden diriltme çabalarıdır.
İktisadi düşünce tarihi, bu tarihi yaratan düşünür ve olaylardan soyutlanamaz. Bir düşünürün içinde yaşadığı ortamı ve etkilendiği başka düşünürleri hatta yaşantısını dikkate almayan bu tip tarih sadece kuru bir tarih olarak kalır. Bu bakımdan bu kitapta, düşünürleri içinde yaşadıkları dönemlerde etkileyen olaylara ve hatta düşünürlerin özel yaşantılarındaki davranışlara da elden geldiği ölçüde yer verilerek, tarihe bir canlılık katılmak istenmiştir.
Kitap modern çağa kadar iktisadî düşünce, Modern çağın başlangıcı, İktisadi düşünce tarihinde bilimsel dönem, Klâsik iktisatta reform ve Modern çağ olmak üzere 5 ana bölümden oluşmaktadır.
Her bölümde o bölüm ile ilgili ekonomik olaylar bu olayların etkisinde, kalan düşünürlerin yaşamları ve fikirleri ele alınmış ve ekonomik düşünceye katkıları belirtilmiştir.
Bu yapılırken, kitabın hacmine göre geniş bir kaynak tara¬masına gidilmiş ve özellikle iktisadî düşünce tarihine damgasını vuran iktisatçıların orijinal eserlerine başvurulmaya çalışılmıştır.
Her kitap gibi kuşkusuz bu kitabın da eksiklikleri ve eleşti¬riye açık birçok yanı vardır. Amaç yaşantımızın her dakikasını ilgilendiren ekonominin, düşünce talihinin oldukça dar bir hacme sığdırılması olduğundan eksiklikler kaçınılmaz olmuştur. Bu konudaki eksiklikler kuşkusuz yazarın sorumluluğuna aittir.
|